Geplaatst op 16 september
Koopkrachtcijfers goed voor jouw portemonnee?
Je hoort regelmatig over koopkracht: wat jouw geld waard is. Wat je kunt kopen met je euro’s. Volgens de koopkrachtcijfers die uitlekten voorafgaand aan Prinsjesdag 2020 gaat de koopkracht erop vooruit. Betekent dat automatisch dat je meer te besteden hebt?
Prinsjesdag
Op Prinsjesdag worden traditiegetrouw de Miljoenennota en de Rijksbegroting gepresenteerd, waarin ook de financiële situatie van Nederland de revue passeert. Uit de cijfers die dit jaar uitlekten blijkt dat de koopkracht het komende jaar verbetert: 0,8 procent voor een doorsnee huishouden, 1,2 procent voor werkenden, 0,5 procent voor mensen met een uitkering en 0,4 procent voor gepensioneerden. Maar hoeveel zeggen deze cijfers concreet over de ‘kracht’ van je geld?
Berekening koopkracht
Het Centraal Planbureau (CPB) berekent elk jaar de koopkracht voor het komende jaar. Daarbij baseren ze zich op een drietal parameters: loonontwikkeling, inflatie en kabinetsmaatregelen. Op basis van die variabelen kijken ze naar het inkomen van verschillende bevolkingsgroepen en het effect dat ze erop zullen hebben.
Onzekerheden niet meegerekend
Het koopkrachtverhaal is altijd een voorspelling waarvan niet met zekerheid gezegd kan worden of die waarheid wordt. Maar dit jaar zit er nog meer onzekerheid in de berekening dan normaal. Volgens minister Koolmees is de onzekerheid die er nu is over het verloop van de economie en van de arbeidsmarkt, niet verwerkt in de cijfers. Men weet bijvoorbeeld niet of de lonen zullen stijgen. Als dat niet het geval zal zijn, zal de koopkracht slechter uitvallen. En ook als het gaat om de economie zijn er nog veel onzekere factoren. Het is in deze coronatijd erg lastig te voorspellen hoe werkgelegenheid, inflatie en de economie zich zullen ontwikkelen. Vandaar dat de minister over de koopkrachtcijfers zegt: ‘Kijk ernaar door je oogharen.’ Met andere woorden: neem ze met een korreltje zout.
Statische koopkracht
De berekening van de koopkracht is gedaan zonder rekening te houden met veranderingen in je leven. Daarom wordt het een statische koopkracht genoemd. De cijfers geven een indicatie van hoe je koopkracht zal zijn, ervan uitgegaan dat alle omstandigheden hetzelfde blijven. Helaas weten we nu dat de situatie erg veranderlijk is. Met terugwerkende kracht kan de koopkracht ook berekend worden. Dat heet dynamische koopkracht.
Echte koopkracht berekenen
Natuurlijk kan het handig zijn om je koopkracht te berekenen. Maar het is dan handiger om te berekenen wat je echte koopkracht is, gebaseerd op cijfers die je hebt. Je kunt dat doen aan de hand van je inkomen over jaar A en jaar B, afgezet tegen wat een product kostte in jaar A en jaar B. Op die manier bereken je heel concreet wat je echte koopkracht is. Heb je die gegevens? Bereken dan direct je koopkracht.
Nederland en koopkracht
De koopkrachtcijfers uit de rapporten van Prinsjesdag zijn eigenlijk bedoeld voor beleidsmakers. Overigens is Nederland redelijk uniek als het gaat om dit soort cijfers. Het debat gaat vaak over deze cijfers, terwijl er een hoop onzekerheid in schuilgaat. Vandaar dat de koopkrachtvoorspelling geregeld te hoog of te laag uitkomt. Wat kun je er dus mee? Misschien in de praktijk niet zo veel. Je hebt er veel meer aan concreet te kijken naar je echte koopkracht.