Meer felle natuurbranden verwacht in Nederland, 'brandsignaal' afgegeven
Bosbranden in Nederland lopen steeds meer uit de hand en doven pas als de brandstof op is. Ze zorgen ook voor meer frequente evacuaties en tasten vitale infrastructuur aan. Experts van KNMI, de Wageningen Universiteit en Research, de Vrije Universiteit Amsterdam, Deltares en het Nederlands Instituut voor Veiligheid (NIPV) waarschuwen hiervoor.
Bovenstaande organisaties geven samen een "natuurbrandsignaal" en eisen actie. Naarmate het klimaat warmer en droger wordt, wordt de vegetatie brandbaarder en ontstaan er vaker bosbranden. “We maken dit gewoon mee, het zat er aan te komen, en dat kan al op korte termijn.”, waarschuwt NIPV-onderzoeker Hans Hazebroek.
Hij benadrukt dat de kans op bosbranden sneller toeneemt dan een verandering in het klimaat. “We zien nu al dat er grote droogtes aankomen. Hitte en droogte versterken elkaar: als het droog is, warmt het sneller op, en hoe warmer het wordt, hoe droger het wordt. Klimaatverandering is een proces dat nu al in een stroomversnelling komt. Maar de kans op bosbranden neemt hierdoor nog sneller toe.”
Veel huizen en zorg bij natuur
Volgens de onderzoekers kunnen de gevolgen van dit type brand snel groot zijn, omdat Nederland erg dichtbevolkt is. Natuur, landbouw, recreatie, wonen, spoor en gezondheidszorg liggen op veel plaatsen dicht bij elkaar. Dat geldt ook voor de energievoorziening: door natuurgebieden lopen hoogspanningskabels en er zijn schakelstations.De bij het onderzoek betrokken instellingen roepen overheden op om na te denken over risicoreductie. Ze stellen dat bij de inrichting van het landschap ook rekening moet worden gehouden met het risico op bosbranden.
"En ook nadenken over wat te doen als het vuur niet meer te blussen is. Water toevoegen is op een gegeven moment gewoon geen oplossing meer", zegt Hazebroek.
Daarnaast is brandpreventie en -bestrijding van oudsher gericht op kleinschalige gebouwbranden. Bosbranden zijn vaker omvangrijk en langer. Daarom zijn er meer brandweerlieden en materieel nodig. En bosbranden die op verschillende plaatsen branden, kunnen de brandweer overweldigen, zeggen experts.
Dat gebeurde buiten Nederland, bijvoorbeeld in juli in Wenninton bij Londen in de buurt, zegt Hazebroek. "Normaal hebben ze 140 eenheden beschikbaar. Die middag was het door de vele (wild)branden gedaald naar nul eenheden. De meldingen bleven maar komen. Eigenlijk was er gewoon geen controle. De brandweer in London heeft het niet voor niets over de drukste dag sinds de Tweede Wereldoorlog, toen Londen werd gebombardeerd."
De Nederlandse brandweer onderkent dit risico, zegt commandant Anton Slofstra, portefeuillehouder natuurbrandbestrijding. Hij noemt ook de situatie in Wenninton. "Het klimaat in Engeland is redelijk vergelijkbaar met het onze", zegt hij. “Dit is niet Zuid-Frankrijk. Je ziet dat de situatie in Zuid-Europa naar het noorden toe optrekt."
In overleg met overheden zijn maatregelen als preventie en intelligent groenbeheer nodig. "Wat betreft brandbestrijding: dat kunnen we in de toekomst niet meer alleen. We moeten hier samen aan werken."
Brandpreventie
De commandant wil dat het brandpreventieplan vergelijkbaar is met de verplichtingen voor gebouwen. ”Over het algemeen kunnen we een brand pas blussen als het gebouw aan de bouwnormen voldoet. Dat heeft de natuur nodig, zo is de regelgeving. Daardoor kan een heel groot deel van de natuur zomaar uitbranden."Hij vindt het ook nodig om meer informatie te krijgen over bosbrandbeheer en vooral preventie. Overgang naar nieuwe monitoring-methoden die in Nederland nog niet in gebruik zijn.”
Deltaplan
Zowel de NIPV als Brandweer Nederland vinden het Deltaplan voor bosbrand een goed idee, vergelijkbaar met het plan dat Nederland na 1953, de Watersnoodramp, moest beschermen tegen een nieuwe overstroming. Slofstra: “Er zijn grote parallellen in onze strijd tegen het water: je moet wat verder voorruit denken en misschien grote veranderingen aanbrengen in het landschap.""Nederland heeft hier goede ervaringen mee", zegt Hazebroek. "Ook hebben we gewerkt aan ‘meerlaagsebeveiliging'. Dat betekent: niet inzetten op één paard, maar meerdere maatregelen gebruiken die elkaar aanvullen en versterken. We zien goede kansen om zo'n bosbrand te blussen." Je moet nu beginnen. Aanpassen aan de natuur kost veel tijd, dus we moeten nu beginnen, zodat we de komende jaren geleidelijk de resultaten kunnen zien.